นายแพทย์เจตน์ ศิรธรานนท์ ประธานคณะกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา เป็นประธานการประชุมเพื่อพิจารณาติดตามสถานการณ์และปัญหาการขาดแคลนพยาบาลภายหลังสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 และการถ่ายโอนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล(รพ. สต.)ยังองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) รวมทั้งความก้าวหน้าในสายวิชาชีพ ปัญหาอุปสรรคตลอดจนประเด็นอื่นๆที่เกี่ยวข้อง โดยเชิญนายกสภาการพยาบาลและประธานชมรมโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไปเข้าร่วมประชุมและได้รับทราบข้อมูลสถานการณ์ปัญหาการขาดแคลนพยาบาลซึ่งเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นทั่วโลกและรุนแรงมากขึ้นหลังสถานการณ์วิกฤตโรคโควิด 19 เนื่องจากภาระงานเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวรวมถึงประเทศไทยพบปัญหาการขาดแคลนพยาบาลสะสมมาเป็นเวลานานและมีแนวโน้มรุนแรงเพิ่มขึ้นแม้จะมีการเพิ่มจำนวนการผลิต แต่มีปัญหาการกระจายตัวของพยาบาลระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน โดยปัจจุบันผลิตได้ปีละ 12,077 คนแต่มีความต้องการผลิตปีละ 13,000 คนจึงจะเพียงพอต่อความต้องการกำลังคน
ทั้งนี้ ข้อมูลจากการสำรวจของกองการพยาบาล กระทรวงสาธารณสุขได้สำรวจพยาบาลวิชาชีพจำนวน 51,812 คนหรือร้อยละ 40 พบว่ามีภาวะหมดไฟและร้อยละ 23.13 ระบุว่าตั้งใจจะลาออกจากงานอย่างแน่นอน โดยปัจจัยหลักของการลาออกคือภาระงานหนักจากสัดส่วนพยาบาลต่อประชากรที่ไม่เหมาะสมประกอบกับไม่ได้รับการดูแลที่ดีจากภาครัฐ ทั้งด้านสวัสดิการและค่าตอบแทนทำให้ขาดขวัญกำลังใจในการทำงาน รวมทั้งกรอบอัตราบรรจุมีจำนวนน้อยพยาบาลจำนวนมากจึงลาออกไปสู่ภาคเอกชนอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากได้รับค่าตอบแทนสูงกว่าและภาระงานน้อยกว่าจากสัดส่วนพยาบาลต่อผู้ป่วยที่ดีกว่า
ด้าน สภาการพยาบาลจึงเสนอแนวทางเพื่อลดผลกระทบจากการขาดแคลนพยาบาลโดยควรมีคณะกรรมการระดับชาติเพื่อวางแผนกำลังคนของประเทศ และสำนักงาน ก.พ. ควรมีการทบทวนกรอบอัตราข้าราชการพยาบาลวิชาชีพ สำนักงบประมาณควรจัดสรรงบประมาณอุดหนุนการพัฒนากำลังคน กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงมหาดไทยควรเร่งแก้ไขปัญหาการบริหารงานบุคคลและงบประมาณที่เกี่ยวข้องจากการถ่ายโอน รพ.สต. รวมถึงค่าตอบแทนและความก้าวหน้าในวิชาชีพ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมควรเร่งรัดสนับสนุนการผลิตพยาบาลเพิ่มตามแผน และกระทรวงสาธารณสุขควรติดตามประเมินภาวะหมดไฟของบุคลากรและแนวทางแก้ไข โดยเฉพาะการจัดภาระงานการเพิ่มการผลิต การกระจายและการธำรงรักษา
ต่อประเด็นดังกล่าวคณะกรรมาธิการได้แสดงความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับปัญหาการขาดแคลนพยาบาลซึ่งมีการลาออกจำนวนมากและต่อเนื่องโดยปัจจัยสำคัญคือภาระงานและการไม่มีข้อกำหนดให้ใช้ทุนจึงทำให้พยาบาลลาออกได้ง่ายจึงควรกำหนดแผนผลิตกำลังคนทดแทนและมาตรการการลาออกภายใต้ข้อกำหนดและเงื่อนไขโดยเฉพาะการบังคับใช้ทุนสภาการพยาบาลจึงควรมีการศึกษาวิจัยเรื่องการให้ทุนและการบังคับใช้ทุนพยาบาลว่าจะสามารถแก้ไขปัญหาการขาดแคลนพยาบาลได้หรือไม่ นอกจากนี้ควรผลักดันให้มีการเพิ่มจำนวนบุคลากรและค่าตอบแทนที่เหมาะสมกับภาระงานรวมถึงการผลิตผู้ช่วยพยาบาลเพื่อช่วยการปฏิบัติงานของพยาบาลวิชาชีพและควรเสนอปัญหาและข้อเสนอแนวทางการแก้ไขสู่คณะกรรมการพัฒนาระบบสุขภาพแห่งชาติซึ่งมีนายกรัฐมนตรีเป็นประธานเพื่อกำหนดเป็นวาระสำคัญในการแก้ไขปัญหาของระบบบริการสุขภาพของประเทศ
ณรารัฏฐ์ โพธินาม / ข่าว เรียบเรียง
