นายณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ ผู้นำฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎร รับหนังสือจากนายมูฮาหมัดอัณวัร หะยีเต๊ะ ผู้แทนเครือข่ายภาคประชาชนปาตานี (Project Sama Sama) และคณะ เพื่อยื่นข้อเสนอเชิงโครงสร้างเพื่อการปฏิรูปรัฐธรรมนูญว่าด้วยอำนาจรัฐ กฎหมายพิเศษและกระบวนการยุติธรรมในกรณีอาชญากรรมโดยรัฐ
โดย ผู้แทนเครือข่ายภาคประชาชนปาตานี กล่าวว่า สืบเนื่องจากเหตุการณ์โศกนาฏกรรมตากใบเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม ปี 2547 ทำให้ประชาชน 85 ราย เสียชีวิตจากการควบคุมฝูงชนโดยเจ้าหน้าที่รัฐภายใต้กฎอัยการศึก เหตุการณ์นี้สะท้อนความล้มเหลวของโครงสร้างรัฐและกฎหมายที่เปิดช่องให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรงโดยปราศจากความรับผิดชอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเดือนตุลาคม ปี 2567 คดีตากใบหมดอายุความ ผู้กระทำผิดลอยนวลพ้นผิด ยิ่งตอกย้ำปัญหาเชิงโครงสร้างของกฎหมายไทยที่ไม่สามารถจัดการกับอาชญากรรมโดยรัฐได้ ซึ่งขณะนี้ประเทศไทยกำลังเข้าสู่ช่วงการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ ทางเครือข่ายฯ จึงเสนอข้อเสนอเชิงโครงสร้างเพื่อการปฏิรูปรัฐธรรมนูญต่อรัฐสภาและรัฐบาล โดยขอให้จำกัดอำนาจกฎหมายพิเศษ อาทิ การประกาศหรือยกเลิกกฎอัยการศึกและ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา ต้องมีกลไกตรวจสอบจากฝ่ายนิติบัญญัติและตุลาการ ห้ามใช้โดยไม่กำหนดระยะเวลา โดยต้องสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชนสากล และอาชญากรรมโดยรัฐต้องไม่หมดอายุความ อาทิ การละเมิดสิทธิมนุษยชนขั้นร้ายแรงโดยรัฐต้องไม่มีอายุความและไม่สามารถนิรโทษกรรมได้พร้อมจัดตั้งกลไกอิสระในการสืบสวนและฟ้องร้องที่ไม่ขึ้นกับฝ่ายตำรวจและอัยการเพียงอย่างเดียว นอกจากนี้ ต้องให้สิทธิประชาชนร่างและสร้างสรรค์รัฐธรรมนูญใหม่ทุกหมวด หรือเลือกตั้งตัวแทนเพื่อคัดเลือกสภาร่างรัฐธรรมนูญมีสัดส่วนชัดเจนของตัวแทนจากกลุ่มชาติพันธุ์ กลุ่มประเด็นการเมือง และภูมิภาค พร้อมบัญญัติหมวดสิทธิในการจัดการตนเอง การกระจายอำนาจ และการอยู่ร่วมกันอย่างเท่าเทียม
ขณะเดียวกัน ทางเครือข่ายฯ ยังเสนอข้อเรียกร้องเร่งด่วนกรณีตากใบ โดยขอให้รัฐบาลประกาศรับรองเหตุการณ์ตากใบว่าเป็นโศกนาฏกรรมโดยรัฐ และขอขมาผู้สูญเสียอย่างเป็นทางการ รวมทั้งยกเลิกการใช้กฎอัยการศึกและ พ.ร.ก.ฉุกเฉิน ใน 3 จังหวัดชายแดนใต้โดยทันที พร้อมผลักดันให้มีการสอบสวนใหม่คดีตากใบผ่านกลไกระหว่างประเทศ เพราะความยุติธรรมไม่ใช่การลืม แต่คือการฟื้นฟูและรับผิดชอบ
ด้าน ผู้นําฝ่ายค้านฯ กล่าวภายหลังรับข้อเสนอว่า ตนเคยมีโอกาสเข้าไปศึกษาพื้นที่ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ และทราบดีว่ามีประเด็นสำคัญหลายประการ โดยเฉพาะประเด็นที่มีความเกี่ยวเนื่องกับการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เพื่อให้การแก้ไขปัญหา 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้เกิดความยุติธรรมต่อทุกฝ่าย และเพื่อให้เกิดความสงบสุขในพื้นที่ถือเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง เพราะการเยียวยาบาดแผลที่เกิดขึ้นจะเกิดผลสัมฤทธิ์ได้ต่อเมื่อได้เริ่มต้นกระบวนการที่ถูกต้องและเป็นธรรม ซึ่งตนยินดีรับข้อเสนอดังกล่าวเพื่อนำไปสู่การผลักดันในขั้นตอนต่อไป พร้อมย้ำว่า หลักการสำคัญของการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีตัวแทนจากประชาชนที่มีความเชื่อมโยงกับประชาชนฐานรากมาเป็นผู้ร่างรัฐธรรมนูญ ไม่ควรให้ประชาชนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งถูกละเลยหรือไม่ได้รับการคุ้มครองสิทธิของตน รัฐธรรมนูญที่ดีจะต้องคุ้มครองสิทธิของประชาชนอย่างเท่าเทียมกัน
อรุณี ตันศักดิ์ดา ข่าว/เรียบเรียง
