นายณรงค์ สหเมธาพัฒน์ ประธานคณะอนุกรรมาธิการติดตาม เสนอแนะ และเร่งรัดการปฏิรูปประเทศและการจัดทำและดำเนินการตามยุทธศาสตร์ชาติ (อนุ กมธ.ตสร.) ด้านสาธารณสุข ในคณะกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา เป็นประธานการประชุม พิจารณาปัญหาด้านการบริหารจัดการและการดำเนินงานของคลินิกชุมชนอบอุ่น ซึ่งได้รับผลกระทบจากการปฏิบัติตามหลักกณฑ์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กรณีการจัดสรรงบประมาณค่าใช้จ่าย เพื่อบริการสาธารณสุขแก่หน่วยบริการปฐมภูมิ โดยมี ผู้แทนสมาคมคลินิกชุมชนอบอุ่น ร่วมให้ข้อมูลว่า การกำหนดหลักเกณฑ์การจ่ายค่าชดเชยแก่หน่วยบริการปฐมภูมิตาม OP Model 5 ซึ่งถูกนำมาใช้เมื่อปี 2564 ได้กำหนดให้มีการจ่าย 2 รูปแบบ ได้แก่ การจ่ายสำหรับผู้ป่วยนอกทั่วไป (OP Visit) ศูนย์บริการสาธารณสุขและคลินิกชุมชนอบอุ่นเรียกเก็บตามรายการบริการ (Fee Schedule) และการจ่ายสำหรับผู้ป่วยที่ต้องส่งต่อ (OP Refer) โรงพยาบาลเรียกเก็บตามยอด ส่วนเงินงบประมาณที่เหลือจากการจ่ายชดเชยจะมีการเกลี่ยคืนให้กับหน่วยบริการตามจำนวนประชากรและตามทรัพยากรของหน่วยบริการ แต่ปรากฎว่าในปี 2566 และปี 2567 สปสช. เกิดปัญหาในการจัดสรรงบประมาณชดเชยแก่หน่วยบริการปฐมภูมิและไม่มีงบประมาณเพียงพอต่อการจ่ายชดเชยให้แก่หน่วยบริการตามสัญญา นอกจากนี้การจัดสรรงบประมาณปี 2566 ยังพบปัญหาว่า โรงพยาบาลมีการเรียกเก็บค่าส่งต่อเป็นจำนวนที่สูง โดยเกิดจากการส่งต่อผู้ป่วยภายในโรงพยาบาลเดียวกัน หรือโรงพยาบาลเครือข่าย ส่งผลให้ไม่มีงบประมาณเพียงพอต่อการจ่ายค่าชดเชยให้แก่หน่วยบริการปฐมภูมิ ทั้งนี้ สมาคมคลินิกชุมชนอบอุ่นมีความพยายามในการตรวจสอบการจัดสรรงบประมาณการจ่ายค่าชดเชยให้แก่หน่วยบริการปฐมภูมิตาม OP Model 5 แต่กลับไม่ได้รับความร่วมมือจาก สปสช.และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อีกทั้งการติดตามตรวจสอบความโปร่งใสในการบริหารงาน การตรวจสอบทุจริตของ สปสช. เป็นกระบวนการภายในหน่วยงานรัฐปราศจากการตรวจสอบจากหน่วยงานภายนอกหรือองค์กรอิสระอื่น
ภายหลังการพิจารณา คณะอนุกรรมาธิการ ได้มีข้อสังเกตและข้อเสนอแนะต่อสมาคมคลินิกชุมชนอบอุ่น ว่า ควรมีการทบทวนประเด็นข้อเสนอแนะและความประสงค์ของสมาคมให้มีความชัดเจนในรายละเอียด อาทิ ประเด็นผลกระทบการจ่ายค่าชดเชยแก่หน่วยบริการปฐมภูมิตาม OP Model 5 เนื่องจากโครงการจ่ายค่าชดเชยแก่หน่วยบริการปฐมภูมิ OP New Model 5 หรือ OP Model 5 -2 นั้น เป็นการปรับปรุงรูปแบบการบริการและการจ่ายเงินที่เพิ่มรายละเอียด เพื่อให้หน่วยบริการปฐมภูมิสามารถตรวจสอบการจ่ายเงินของ สปสช.ได้ นอกจากนี้ ควรมีการพิจารณาทบทวนมติของคณะอนุกรรมการหลักประกันสุขภาพระดับเขตพื้นที่ (อปสข.) ของ สปสช. เขต 13 กรุงเทพมหานคร ในการกำหนดหลักเกณฑ์การจ่ายค่าชดเชยให้แก่หน่วยบริการปฐมภูมิด้วย ทั้งนี้ คณะอนุกรรมาธิการจะพิจารณาศึกษาและรวบรวมข้อมูล เพื่อเสนอต่อ กมธ.สำหรับประกอบการพิจารณากรณีดังกล่าวต่อไป
อรุณี ตันศักดิ์ดา ข่าว/เรียบเรียง
อนุ กมธ.ตสร. ด้านสาธารณสุข วุฒิสภา ข้อมูล/ภาพ
